λόγος, ο

1. Grundbedeutungen:

a) der Grund  (Pl.: οι λόγοι)

b) die Rede [die jemand hält]  (Pl.: οι λόγοι)

c) das Wort [allgemein] (Pl.: die Worte / τα λόγια)

d) das Wort [das jemand ergreift; das man jemandem gibt bzw. das man hält]

e) die Sprache [iS von: der Sprach­gebrauch etc.] [s. dazu Z 3]

2. ο (ορθός) λόγος:

• Η "ratio" [...] δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μετάφραση στα λατινικά της αρχαίας ελληνικής λέξης "λόγος". Και μάλιστα της αριστοτελικής εκδοχής της - δηλαδή του "ορθού λόγου".        [Νίκος Δήμου: Απολογία ενός ανθέλληνα, σ. 22]

• Δεν μπορώ να φανταστώ ούτε έναν Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (πόσο μάλλον ένα Σύνταγμα) που να αγνοεί τον ορθό λόγο και να βασίζεται στο συναίσθημα ή στη διαίσθηση.   [Νίκος Δήμου: Απολογία ενός ανθέλληνα, σ. 23/24]

3. [als sprachwissenschaftlicher Begriff]:

a) Definition:

Ο λόγος είναι η έκφραση με λόγια ή με κείμενο, του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου, δηλαδή των σκέψεων, των ιδεών, των διανοημάτων, των επιθυμιών, των συγκινήσεων και των συναισθημάτων του. Ο λόγος διακρίνεται σε:

α) προφορικό, που γίνεται με την ανθρώπινη ομιλία μέσω των φθόγγων,

β) γραπτό, που γίνεται με την καταγραφή του μέσω των γραμμάτων.

[Σιγαλός, σ. 9]

[bzw.:]

Σημαίνει τη σκέψη και την έκφρασή της με λέξεις. Είδη του: ο γραπτός και ο προφορι­κός λόγος.     [Ρεπόυσης, σ. 15]

b) Beispiele zur Verwendung des Begriffs:

• Η νομική γλώσσα και ιδίως η γραπτή, όπως και γενικά ο γραπτός λόγος, δεν είναι απλή αποτύπωση του προφορικού λόγου. 

[Α. Μάνεσης: Η νεο­ελληνική γλώσσα στη νομική επιστήμη, 1999, S. 66]

• Παρ’ όλα αυτά, όπως ξέρουν πολύ καλά όλοι οι διδάσκοντες και οι διδασκόμενοι, [το ποιόν ενεργείας] αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα κεφάλαια της Γραμματικής και είναι αυτό που συχνότερα από κάθε τι άλλο προδίδει το μη φυσικό ομιλητή, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει ίχνος ξενικής προφοράς ή άλλων ανωμαλιών στο λόγο.

[Αμαλία Μόζερ: Το ποιόν ενεργείας ή (άπ)οψη του ρήματος της Ελληνικής (Aufsatz)]

c) praktikable Übersetzungen:

der Sprachgebrauch / die Sprache [iS von: der Sprach­gebrauch] / der Ausdruck [iS von: die Ausdrucksform / der Sprachgebrauch] / das [geschriebene / gesprochene] Wort [iS von: der Sprach­gebrauch] – zB.:

• με τόσο καθαρό και απλό λόγο  °  in sehr [wörtl.: mit so] klarer und einfacher Sprache [drückt der Autor dieses Romans in seinem Buch die Gefühle aus]   [DF+GF von diablog.eu]

4. δεν μου πέφτει λόγος:

• Εμένα δε μου πέφτει λόγος.  °  Das geht mich nichts an. [ich bin nicht berechtigt, durch das Fenster die Nachbarn in den gegenüberliegenden Wohnungen zu beobachten]   [GF+DF aus: Truffaut]

5. του λόγου μου (σου / του [κτλ.])  °  εγώ (εσύ / αυτός [κτλ.])  [ΛΔΗ]  

π.χ.:

• Του λόγου σου ποιος είσαι;   [ΛΔΗ]

• Του λόγου σας, κυρ-Μανόλη, πότε ήρθατε;    [ΛΔΗ]

6. παίρνω τον λόγο μου πίσω: s. unter παίρνω (Z 1e)

7. που λέει ο λόγος: s. unter λέω (Z 13)

8. κατά κύριο λόγο: s. unter κατά (Z 4)