για να
1. allgemein zur Verwendung:
a) [Νίκη]:
Ο σύνδεσμος "για να" εισάγει τελικές προτάσεις (που εκφράζουν σκοπό)* αλλά και αποτελεσματικές ** / *** (που προφανώς εκφράζουν αποτέλεσμα).
π.χ.:
• "τα όνειρά μου στην πρωτεύουσα με στείλαν για να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα" [Π. Φαλάρας: τραγούδι "Με το Μπομπ Ντύλαν"]:
Εδώ, η πρόταση "για να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα" είναι αποτελεσματική, δείχνει ποιο είναι το αποτέλεσμα της κύριας πρότασης (η κύρια είναι "τα όνειρά μου στην πρωτεύουσα με στείλαν").
• "κι εσύ γυρεύεις στα κανάλια να με κλείσεις για να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα" [Π. Φαλάρας: τραγούδι "Με το Μπομπ Ντύλαν"]:
Εδώ η πρόταση είναι τελική και εκφράζει σκοπό. (Θέλεις να με με κλείσεις στα κανάλια επειδή θέλεις να πετύχεις να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα.)
***[dazu weiteres BS:]
• Δεν ήταν τόσο πονηρός, για να μην τον καταλάβουμε. (αποτελεσματική πρόταση) [Σιγαλός, S 229, Pkt. 27.29 lit. δ]
b)
aa) Zur (offenbar erst in neuerer Zeit üblich gewordenen) Verwendung von "για-να-Sätzen" (für Πετρούνιας sind das anscheinend immer τελικές προτάσεις) anstelle von (gleichsam "echten") "συμπερασματικές (αποτελεσματικές) προτάσεις" s. auch Ευάγγελος Β. Πετρούνιας: Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 27, 2007, σ. 351/352:
Ακολουθεί παρουσίαση των σημαντικότερων περιπτώσεων επίδρασης [των γαλλικών και των αγγλικών] στη γραμματική δομή της νέας ελληνικής, με προσθήκη σε κάθε περίπτωση της αντίστοιχης παλιότερης έκφρασης που τείνει ν’ αντικατασταθεί, αν αυτό δέν έχει κιόλας συμβεί. [...]
[1] [....]
[5] Τελικές προτάσεις αντί για συμπερασματικές (αποτελεσματικές), [...] < αγγλ. "to", "for" ...
α) Συμπερασματικές:
• "ένα στρώμα πάγου πολύ εύθραυστο για να περπατήσει κανείς επάνω του"· παλ.: "τόσο που (έτσι που) δεν μπορεί..."
• "Εγκαταλείπουν το πατρικό σπίτι για να βρεθούν μόνες σε ένα αστικό περιβάλλον" (δίσημο)· παλ.: "με αποτέλεσμα να...", "έτσι ώστε" + οριστική
• "Ένας τεράστιος σεισμός έσκισε το έδαφος και άφησε τα νερά των ποταμών να περάσουν για να ενωθούν με τα νερά της Προποντίδας." [Ο σεισμός δέν το έκανε επίτηδες!] [Anm.: Kommentierung in eckiger Klammer im Original]
bb) Weitere Fälle einer (für Πετρούνιας offenbar verfehlten) Verwendung von "για-να-Sätzen") [s. Πετρούνιας, a.a.O., S 352]:
[5] Τελικές προτάσεις αντί για [...] αναφορικές, ή για σύνταξη κατά παράταξη (αντίθεση). < αγγλ. "to", "for" ...
[...]
γ) Αναφορικές:
• "Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας κατασκευάστηκε απ’ τη Γαλλία στο Ιράκ, για να βομβαρδιστεί αργότερα απ’ το Ισραήλ." < "to be bombed later …"· παλ.: που βομβαρδίστηκε
δ) Παράταξη, αντίθεση:
• "Ο Μέγας Πέτρος, σε μία μόλις γενιά, μεταμόρφωσε τη Ρωσία σε μεγάλη δύναμη, για να την αφήσει χωρίς διάδοχο για το θρόνο." [Σάν να ήτανε πραγματικά αυτός ο σκοπός του!] [Anm.: Kommentierung in eckiger Klammer im Original]
• "Οι τιμές του πετρελαίου ήρθαν για να μείνουν."
c)
Weiters werden "αιτιολογικές προτάσεις" mit "για να" eingeleitet (vergleichbar: γιατί, επειδή, διότι, αφού, μια και usw.). [vgl. Σιγαλός, S 216, Pkt. 27.4 lit. β]
z.B.:
• Για να τα θέλεις όλα δικά σου, εμείς βασανιζόμαστε συνέχεια. [Σιγαλός, S 216, Pkt. 27.5 lit. δ]
• Για να μην προσέχεις στο δρόμο, τράκαρες με το αυτοκίνητο. [Σιγαλός, S 229, Pkt. 27.29 lit. β]
2. weitere Beispiele:
• [...] Ωστόσο δεν είμαι κριτικός για να κάνω σφαιρική αποτίμηση της σύγχρονης λογοτεχνίας. |
[…] Gleichwohl [iS von: allerdings / jedoch] bin ich kein [Literatur-]Kritiker, so dass ich eine Rundumeinschätzung der aktuellen Literatur abgeben könnte. [GF+DF aus: Όσες φορές] |
• Γιαγιά δεν είχα γνωρίσει για να μου λέει παραμύθια, κι η μάνα μου δεν είχε ποτέ καιρό για τέτοιες πολυτέλειες. |
Eine Großmutter hatte ich [in meiner Kindheit] nicht gekannt, die mir Märchen erzählen konnte [= erzählen hätte können], und meine Mutter hatte keine Zeit für solchen Luxus. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα] |
• Αυτό είναι φάρμακο, για να μην πονάς. |
Das hier ist Medizin gegen deine Schmerzen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Βλέπεις, δεν είμαι ο άνδρας της για να της το απαγορεύσω. |
Verstehst du, ich bin nicht ihr Mann und kann es ihr [daher] nicht verbieten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Δεν με ξέρετε για να κρίνετε. |
Ihr kennt mich nicht genug, um ein Urteil fällen zu können.* / Ihr kennt mich nicht und könnt daher kein Urteil fällen. ** [GF+DF (*) aus: Ζατέλη: Φως] **[Anm.: Aus dem Zusammenhang ergibt sich, dass die Sprecherin den Satz an zwei Frauen richtet, mit denen sie bisher noch nie Kontakt gehabt hatte und die nur einen Streit zwischen ihr (= der Sprecherin) und einer dritten Person mitgehört hatten.] |
• Δεν είναι κατάρα, [...], το μυαλό για να το φοβόμαστε. |
Es ist kein Fluch, [...], das Gehirn, wir brauchen es nicht zu fürchten. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα] |
• Μπορεί να περάσει ένας χρόνος για να βρει κανείς ένα διαμέρισμα. |
Es kann sein, dass ein Jahr vergeht, bis man [in dieser Stadt] eine Wohnung findet. [Eigenübersetzung] |
• Για να σκεφτώ. |
~Lass mich mal überlegen. / ~Da muss ich mal überlegen (nachdenken). [Reaktion zB. auf die Frage, was man vorgestern gegessen habe] [Eigenübersetzung] |
• Ωστόσο ο Χριστόφορος ζήτησε μια μέρα απ’ τον Ζαχαρία να ράψει για τον βουβό ένα κανονικό κοστούμι: για να το φοράει όποτε κατέβαινε. |
Christóphoros indessen bat eines Tages Sacharías, einen richtigen Anzug für den Stummen [einen Hirten] zu nähen, […]; den er dann, wenn er vom Berg in den Ort herunterkam, anziehen sollte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• μερίμνησε να υπάρχουν κι άλλοι εκεί κοντά, μάρτυρες για να δουν και ν’ ακούσουν |
sie sorgte auch dafür, dass einige Leute sich in der Nähe befanden, Zeugen, die mitsehen und mithören sollten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Την άκουγαν με συγκατάβαση· δεν είχαν γεννηθεί ακόμα τα δίδυμα εγγόνια της, ο Θωμάς και η Σάφη-Λισάφη, για να την ακούν με πραγματικό ενδιαφέρον, με κατάνυξη. |
Man hörte ihr wohlwollend zu; ihre Zwillingsenkel, Thomas und Safi-Lissafi, waren noch nicht geboren [Anm.: und wurden auch erst nach ihrem Tod geboren]; sie hätten ihr mit wirklichem Interesse andächtig zugehört. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Το είπε χωρίς δισταγμό – και γιατί; αφού δεν είχε δει άλλο μέρος για να το βρει καλύτερο – [...] |
Sie sagte es ohne Zögern [nämlich, dass es keinen schöneren Ort auf der Welt gebe als diesen] – warum auch [hätte sie zögern sollen]? Hatte sie doch noch keinen anderen Ort gesehen, den sie hätte schöner finden können –, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Για να τηλεφωνεί η Λάουρα τόσες φορές [...], κάτι έχει συμβεί. |
Wenn Laura mehrmals […] anruft [sc. mehrmals angerufen hat (ohne mich erreicht zu haben)], dann ist etwas passiert. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …] |
• Μπορεί ... Για να το λέτε έτσι, μπορεί. |
Wenn ihr das sagt, wird es schon stimmen. [sc.: dass ich es gewesen sei, der euch einmal diese Geschichte erzählt hat] [Anm.: Das erste "μπορεί" wird in der deutschen Übersetzung nicht wiedergegeben.] |
• Σκέφτηκε: για να ’χει μια γυναίκα τέτοιο όνομα και για να μη βρίσκεται άνδρας να την παντρευτεί, πού ξέρεις, ίσως δεχτεί να πάρει εμένα. |
Er dachte: Wenn [wie das im Konkreten der Fall ist] eine Frau einen solchen Namen hat [sc.: Μοίρα (= Schicksal)] und sich kein Mann für sie findet [ebenfalls ein Faktum], wer weiß, vielleicht ist sie bereit, mich zu nehmen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Για να ’χει το ένα μάτι καστανό και τ’ άλλο καταπράσινο, δύο πράγματα σημαίνει το φαινόμενο: [...] |
Wenn das eine Auge [des Jungen] braun ist und das andere knallgrün, dann kann dieses Phänomen zweierlei bedeuten [sc.: das Phänomen, dass der Junge zwei Augen unterschiedlicher Farbe hat, kann zweierlei bedeuten]: […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Για να την χάσει τόσο γρήγορα εκείνη την Χρυσάνθη, πριν δεκαπέντε-δεκάξι χρόνια (απ’ την Φεβρωνία τα είχε μάθει αυτά), δεν αποκλείεται να είχαν παντρευτεί πριν είκοσι χρόνια ακριβώς, δεν αποκλείεται να κυριολεκτούσε σε αυτό το σημείο ο αδελφός της, να μιλούσε πραγματικά για κείνον. |
Wenn er [= Kimon] sie so bald verloren hatte, diese Chryssanthe [sc. sein erste Ehefrau], vor fünfzehn, sechzehn Jahren (das hatte sie [= Ioulía] von Fewronía erfahren), wäre es nicht auszuschließen, daß die beiden genau vor zwanzig Jahren geheiratet hatten, es wäre nicht auszuschließen, daß ihr [= Ioulías] Bruder das nicht nur so gesagt hatte [als er ihr soeben erzählt hatte, in seiner Schneiderwerkstatt für einen Kunden vor zwanzig Jahren einen Hochzeitsanzug genäht zu haben], sondern tatsächlich von ihm [= von Kimon] sprach. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Τον καλούσαν λοιπόν στα καφενεία και τον κερνούσαν βαρύγλυκους καφέδες, λουκούμια και μεθυστικές τιντούρες, για να τον βλέπουν να τ’ αφανίζει όλα εν ριπή οφθαλμού, μορφάζοντας ακατάσχετα και χειρονομώντας, και μετά να τους κάνει ό,τι ζητούσαν, [...]. |
Sie luden ihn [also] in die Kafenía ein, spendierten ihm starken süßen Kaffee, loukoúmia und berauschende tintoúres [= likörartige Getränke], und schauten zu, wie er alles blitzartig hinunterschluckte, dabei Grimassen schnitt, gestikulierte und dann alles vorführte, was sie von ihm verlangten, […]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• [...], ανασύρθηκε απ’ το πρόσωπο το σάβανο – για ν’ αποτραβηχτούν οι περισσότεροι ή να στρέψουν αλλού τα μάτια τους. |
[…] das Leichentuch wurde [über Wunsch des Verlobten der Toten (der sie noch einmal anschauen wollte)] vom Gesicht [der verkohlten Leiche] gezogen – die meisten [der um den Sarg herumstehenden Personen] wichen zurück oder wandten den Blick ab. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] [Anm.: "για να" leitet also hier einen Konsekutivsatz (αποτελεσματική πρόταση) ein, sc. einen Nebensatz, der die Folge (Wirkung) des im Hauptsatz genannten Sachverhaltes nennt – ohne dass dies in der deutschen Übersetzung explizit durch eine Formulierung wie zB. "mit der Konsequenz, dass" zum Ausdruck gebracht wird.] |
• [...], κι από τον ένατο [μήνα] και μετά αυτή [= η Λιλή] τα έκανε όλα και η δασκάλα απλώς επέβλεπε, επεμβαίνοντας μόνο αν ήταν μεγάλη ανάγκη. Για να γίνει κάποτε [...] η πιο άξια μαμμή του καιρού της. |
Als neun Monate [von Lilís Ausbildung zur Hebamme] vergangen waren, machte sie alles selbst, ihre Lehrerin sah nur zu, bereit, im Notfall einzugreifen. So sollte Lilí eines Tages […] die tüchtigste Hebamme ihrer Zeit werden. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Φάνηκαν και οι μαύροι λύκοι. Μα έπρεπε να περάσει ένας μήνας περίπου για να δούνε τα ίχνη τους καθαρά και ν’ αρχίσουν όλοι να μιλούνε γι’ αυτούς. |
Auch tauchten [Anfang November] die schwarzen Wölfe auf. Aber es sollte noch ungefähr ein Monat vergehen, bis man ihre Spuren deutlich wahrnahm und alle über sie zu sprechen begannen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Μπήκε στην συμπλοκή και η πεντάχρονη, [...]: άρχισε κι αυτή να χαστουκίζει δεξιά-αριστερά, μέχρι που μάνιασαν και οι μικρότερες, ξύπνησαν, και δεν έμεινε πια χέρι που να μη χαστουκίζει μάγουλο ... Για να γίνουν στο τέλος μια κλαίουσα μάζα όλες μαζί πάνω στο κόκκινο κιλίμι. |
Dann griff auch die Fünfjährige in das Gerangel [zwischen der Sechsjährigen und den von dieser geohrfeigten zwei vierjährigen Cousinen] ein, […]: Sie begann selbst nach rechts und links Ohrfeigen auszuteilen, bis die Kleinen [= die beiden Vierjährigen] auch durchdrehten, erwachten, und nun gab es keine Hand mehr, die nicht auf eine Backe traf … Bis schließlich alle [vier Mädchen] ineinander verknäult, eine heulende Masse, auf dem roten Teppich lagen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: Drei Punkte im jeweiligen Original] |
• Μα σιγά-σιγά [...] έφερναν μαζί τους κι άλλους κι έφταναν ως την πόρτα της άρρωστης, για ν’ αρχίσουν να μπαίνουν μερικοί και μέσα, [...] |
Doch [...] brachten sie [= die Besucher (die bisher rücksichtsvoll nur auf der Treppe gestanden hatten)] nach und nach noch andere mit, und bald kamen sie alle bis an die Tür der Kranken, einige traten sogar ins Zimmer [*], […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ] *[Anm.: praktikable Übersetzungsalternative wäre auch: "bis einige (schließlich) sogar ins Zimmer traten"] |
• Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται / για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν / σαν πολυτίμους υπηρέτας. |
Die Spartaner waren nicht der Schlag, / der sich führen und befehlen lässt / wie nützliches Gesinde. [GF+DF aus: Καβάφης: Ithaka] |
• [...] – αχ, ασφαλώς κοιμόταν για να συμβαίνουν τέτοια! |
[…] – ach, sicher schlief sie noch, nur im Schlaf konnte so etwas passieren! [d.h.: Sie dachte sich (in Anbetracht der bedrohlichen Situation, mit der sie sich – am Bett liegend – konfrontiert fühlte), dass sie wohl noch nicht aufgewacht war und alles nur ein (Alp-)Traum sein könne.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
• Μα μπορεί να μη γελούσαν αν ζούσε για να τους το πει και σήμερα. |
Wäre sie noch am Leben und würde es [ihnen auch] heute sagen, würde [aber] vielleicht keiner mehr [über sie] lachen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] |
Weitere Wörter:
- ΓΕΝΙΚΩΣ...γενικώς s. unter γενικός, -ή, -ό ...
- ΓΕΝΟΙΤΟ...γένοιτο ο μη γένοιτο: • Αυτό, για να γλιτώσει ελόγου του αν – ο μη γένοιτο – κανένα γερμανικό αεροπλάνο έριχνε στον καταυλισμό του λόχου καμιά μπόμπα. Damit [sc....
- ΓΕΝΟΣ, το...γένος, το 1. Grundbedeutungen: a) das [Menschen-]Geschlecht b) die Gattung [in der Biologie] c) das Geschlecht [in der Grammatik]:...
- ΓΕΡΝΩ (Ι) (= γέρνω)...γέρνω [Anm.: γέρνω ist zu unterscheiden von γερνώ und von γυρνώ!] 1. zur Grammatik: - Stamm II: να γείρω - Aorist: έγειρα - παρακείμενος: έχω γείρει 2....
- ΓΕΡΝΩ (ΙΙ) (= γερνώ)...γερνώ (-άς) [Anm.: γερνώ ist zu unterscheiden von γέρνω und von γυρνώ!] 1. zur Grammatik: - Stamm II: να γεράσω - Aorist: γέρασα - παρακείμενος: έχω γεράσει 2....
- ΓΕΡΟΔΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο...γεροδεμένος, -η, -ο • Μα οι χωροφυλάκοι [= οι χωροφύλακες], που είναι γεροδεμένα παλικάρια με καινούργια στολή, τόνε βαστάνε γερά. Die Gendarmen,...
- ΓΕΥΟΜΑΙ...γεύομαι • Μας ιστόρησε, για πρώτη φορά, τα όσα τράβηξε μικρός από τον πατέρα του. Πώς ορφάνεψε και γεύτηκε την έχθρητα της μητριάς [......
- ΓΕΩΠΟΝΙΑ, η...γεωπονία, η • σπούδασε Γεωπονία ° er studierte [in Berlin] Agrarwissenschaften [GF+DF aus: Kalimerhaba] ...
- ΓΗ, η...γη, η 1. Grundbedeutungen: a) die Erde / die Welt [sc. der Planet Erde] b) die Erde / der Boden 2. κατά γης [bzw.] καταγής:...
- ΓΙΑ...για Übersicht: 1. allgemein zur Verwendung 2. για πού 3. για πότε 4. για τι άλλο 5. Beispiele für die falsche Verwendung von για 6. για να: s....
- ΓΙΑΓΚΙΝΙ, το...γιαγκίνι, το • Στο γιαγκίνι όπου άναψε ο πόλεμος μπαίνουμε τώρα και μεις. Ins Feuer, das der Krieg entfacht hat, geraten jetzt auch wir....
- ΓΙΑΛΟΣ, ο...γιαλός, ο 1. Grundbedeutung: a) το κομμάτι της ξηράς που εκτείνεται κατά μήκος της θάλασσας [ΛΚΝ] // der Strand [Pons online], die Küste π.χ.:...
- ΓΙΑΝΝΑΚΙΑ, τα...γιαννάκια, τα = αγύμναστοι νεοσύλλεκτοι / raw recruits (= unausgebildete Rekruten) ...
- ΓΙΑΝΝΗΣ, ο...Γιάννης, ο 1. τι ’χες Γιάννη, τι ’χα πάντα ([auch:] τι έχεις Γιάννη, τ’ είχα πάντα*): (ως σχόλιο) για την παραμονή κάποιου στην ίδια κατάσταση, σε ό,...
- ΓΙΑΝΤΑ...γιάντα = warum [Fragewort] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα] ...
- ΓΙΑΤΙ...γιατί 1. Grundbedeutungen: a) [Fragewort]: warum? b) [Konjunktion]: weil Hinsichtlich der Verwendung als Konjunktion vgl. Μάνεσης, S. 63,...
- ΓΙΑΧΝΙ ΣΟΚΑΚΙ, το...Γιαχνί σοκάκι,...
- ΓΙΔΟΠΡΟΒΑΤΑ, τα...γιδοπρόβατα, τα • με τα λιγοστά γιδοπρόβατα που του είχαν απομείνει ° mit den wenigen Schafen und Ziegen, die ihm noch geblieben waren [GF+DF aus: Ζατέλη:...
- ΓΙΝΑΤΙ, το...γινάτι, το 1. Grundbedeutung: der Trotz 2. Το γινάτι βγάζει μάτι. ° Die Sturheit geht ins Auge. (Seelisch und geistig unbewegliche Menschen neigen dazu,...